اسهال یکی از شایع ترین مشکلاتی است که کودکان و نوزادان با آن مواجه هستند و باعث ناراحتی والدین می شود. اسهال زمانی رخ می دهد که مدفوع شل و آبکی باشد. عوامل مختلفی مانند عفونت‌ها، عوامل محیطی یا تغذیه ناسالم می‌توانند باعث اسهال و استفراغ در کودکان شوند که راه‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. اگر کودک شما نیز با این مشکلات روبرو شده اید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی را در مورد این موضوع به اشتراک بگذاریم.
اسهال چیست؟
اسهال به وضعیتی گفته می‌شود که مدفوع کودک بسیار آبکی و بیش از حد است و به همین دلیل، کودک دچار از دست دادن آب بدن می‌شود. این واکنش یکی از راه‌هایی است که بدن برای مقابله با عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها به کار می‌برد.
علل شایع اسهال در کودکان
اسهال در کودکان و نوزادان می‌تواند به دلیل مجموعه‌ای از علل رخ دهد. به عنوان مثال:
1. عفونت های ویروسی: عفونت‌های ویروسی رایج ترین عامل برای اسهال در کودکان و نوزادان است. ویروس‌هایی مانند روتاویروس، نوروویروس و گاستروآنتریت ویروسی معمولاً منجر به اسهال می‌شوند.
2. عفونت های باکتریایی: بیماری هایی که از طریق مواد غذایی یا آب آلوده باکتری به بدن کودک وارد می‌شود، ممکن است منجر به اسهال شوند. باکتری هایی مانند اشرشیا کلی، سالمونلا و شیگلا که ممکن است اسهال را به همراه خونریزی یا تب ایجاد کنند.
3. حساسیت به غذا: برخی از کودکان به برخی از مواد غذایی مانند لاکتوز (شیر) حساسیت دارند و این می‌تواند منجر به اسهال شود.
4. انگل‌ها: کریپتوسپوریدیوم و جیاردیا از جمله انگل‌هایی هستند که می‌توانند اسهال را ایجاد کنند. این انگل‌ها می‌توانند از طریق آب آلوده منتقل شوند.
5. سایر موارد : عوامل دیگری مانند مصرف داروهای خاص، تغذیه نادرست و نکات بهداشتی نادرست نیز می‌توانند عاملی در بروز اسهال باشند.
خطرات اسهال در کودکان و نوزادان
اsهال می‌تواند عوارض جدی برای کودکان داشته باشد. بخصوص در صورتی که منجر به کم آبی بدن شود. دیگر عوارضی که ممکن است به وجود آید شامل کاهش مایعات و الکترولیت ها در بدن، ناراحتی شدید شکمی، عفونت های ثانویه، بی‌اشتهایی و کاهش وزن است.
روش های درمان اسهال در کودکان و نوزادان
درمان اسهال در کودکان و نوزادان بستگی به علت و شدت آن دارد. برای درمان ابتدا باید علت اسهال را به‌درستی تشخیص داد. برای این منظور، از انواع معاینه‌های بالینی، آزمایش‌های خون، مدفوع و ادرار استفاده می‌شود. اسهال می‌تواند باعث کم آبی بدن و اختلال در تعادل الکترولیتی شود. بنابراین، درمان اسهال در کودکان و نوزادان شامل دو بخش اصلی است:
- هیدراته نگه داشتن کودک با مایعات مناسب مثل آب، آب گوشت، سوپ های آبکی، نوشیدنی‌های الکترولیتی و شیر مادر (برای نوزادان شیرخوار)
- رژیم غذایی ملایم و مغذی که شامل غذاهایی مثل برنج، موز، نان تست، سیب زمینی، میوه‌ها و سبزیجات پخته، گوشت و مرغ و لبنیات حاوی پروبیوتیک باشد.
در برخی موارد، ممکن است نیاز به مصرف داروهای ضد اسهال یا آنتی بیوتیک باشد. اما این داروها باید تحت نظر پزشک تجویز شوند. از خوددارویی بپرهیزید.
پیشگیری از اسهال ناگهانی در کودکان و نوزادان
پیشگیری از اسهال ناگهانی در کودکان بسیار مهم است و به رعایت نکاتی ساده نیاز دارد. این نکات شامل موارد زیر است:
- توجه به بهداشت دست‌ها و لوازم شخصی کودک
- انتخاب غذاهای مناسب و ملایم برای کودک
- اجتناب از غذاهای تند، چرب و شیرین
- افزایش مصرف مایعات و الکترولیت‌ها برای جلوگیری از کم‌آبی
- استفاده از داروهای ضد اسهال یا آنتی‌بیوتیک فقط با توصیه پزشک
- مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم هشدار دهنده مثل تب، خونریزی، بی‌اشتهایی یا کاهش وزن
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
- کم آبی شدید بدن که با این نشانه‌ها قابل تشخیص است: ادرار کم یا تیره، دهان خشک، چشم‌های فرورفته، پوست کشیده، عدم گریه با اشک، بی‌حالی و خواب‌آلودگی
- خونریزی از مقعد یا مدفوع حاوی خون یا مخاط
- حالت تهوع یا استفراغ های پی در پی و شدید
- تب بالا (بیش از ۳۸.۵ درجه سانتیگراد) یا تبی که بیش از سه روز ادامه داشته باشد
- درد شکمی شدید یا حساسیت به لمس شکم
- اسهالی که بیش از یک هفته ادامه داشته باشد
- استفراغ مکرر یا ناتوانی در خوردن و نوشیدن
- لکه‌های پوستی یا کبودی
نتیجه:
درک علل، خطرات و مدیریت مناسب اسهال در کودکان برای والدین حیاتی است. والدین می توانند با ترویج اقدامات بهداشتی خوب، تنظیم رژیم غذایی و مراجعه به موقع به پزشک، نقش مهمی در بهزیستی کودک خود ایفا کنند. به یاد داشته باشید، ارتباط موثر با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی برای اطمینان از رویکرد درمانی مناسب برای وضعیت خاص کودک شما کلیدی است.
سوالات متداول
در صورت اسهال کودکان، چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
اگر اسهال کودک شما شدید است و بیش از چند روز طول کشیده و با علائم دیگری مانند تب یا استفراغ همراه است، یا اگر کودک شما علائم کم آبی مانند خشکی دهان، کاهش ادرار یا بی حالی را نشان می دهد، باید به یک مرکز مراقبت های بهداشتی مراجعه کنید.
رژیم غذایی مفید برای درمان اسهال کودکان
اگر کودک شما با اسهال مواجه شده است، حفظ تعادل مایعات بدن بسیار حائز اهمیت است. بهتر است مایعات زیادی مانند آب، آبگوشت یا سوپ آبکی به کودکتان ارائه دهید. همچنین، به کودک خود استراحت کافی بدهید و از مصرف غذاهای جامد برای مدت کوتاهی پرهیز کنید. در صورتی که اسهال کودک شما شدید باشد یا بیش از چند روز طول بکشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
